Wie met een hef- of magazijntruck lasten verticaal verplaatst, kan niet zonder de mast. Ze zijn in diverse vormen verkrijgbaar en bepalen voor een belangrijk deel de productiviteit van de truck. Of u nu een heftruck gaat leasen, huren of kopen: door uzelf een aantal vragen vooraf te stellen, komt u tot een weloverwogen keuze.
Panorama-, doorzicht-, vrijzicht-, mono-, duplex-, triplex-, quadruplex- en ga zo maar door. Masten, ook wel hefinrichting genoemd, zijn er in verschillende vormen met diverse benamingen. Eén ding hebben alle masten gemeen: ze zijn altijd bedoeld om goederen (meestal gepalletiseerde lasten) in verticale richting te verplaatsen. Van enkele centimeters tot meer dan twaalf meter.
In principe bestaat een mast uit een vaststaand, buitenste frame van twee profielen met gelaste dwarsverbindingen en een vorkenbord. Andere bewegende mastprofielen, kettingen en hefcilinders completeren de constructie en bepalen de inzetmogelijkheden van de mast. Op een enkele mechanisch heffende variant na, is de hefinrichting meestal hydraulisch bediend. Aan het vorkenbord worden de vorken, vorkenverlengers of andere aanbouwapparatuur bevestigd.
Of het nu gaat om een heftruck, stapelaar of een reachtruck; optimaal doorzicht is belangrijk. Om de chauffeur of bediener van de truck een goed doorzicht te geven, staan de mastprofielen wijd uit elkaar en zijn de hydrauliekslangen, cilinders en kettingen zoveel mogelijk in de mast geïntegreerd. Hefcilinders worden door veel fabrikanten achter de mastdelen gemonteerd om de totale mastbreedte zo minimaal mogelijk te houden. Ook de vorm van de mastprofielen en de wijze waarop deze in elkaar zijn gestoken, is gericht op een zo slank mogelijke bouw.
Niet alleen de mast, ook het vorkenbord is afgeslankt. Dunnere dragers verkleinen de dodehoek, de afstand tijdens het heffen van de vork, waarbij de chauffeur geen zicht heeft op de vorkpunten. De gekozen verhoudingen en de montage van geïntegreerde sideshifts zijn eveneens van invloed op het doorzicht door het vorkenbord. En ook hier geldt dat de kracht zit in slankere cilinders en een logisch gekozen montage.
Alle aspecten rondom mastbouw zijn vastgelegd in normbladen. Doorbuiging en draagvermogen staan hierin nauwgezet omschreven. Zo dienen vorkenborden te voldoen aan de eisen die de draagklasse van de heftruck stelt. Er bestaan diverse klassen vorkenborden. Een lichter bord zal niet snel op een zwaardere capaciteitsklasse worden gemonteerd. Andersom komt dat wel voor. Zo worden ook masten van zwaardere reachtrucks op lichtere modellen gemonteerd als er speciale wensen bestaan voor hefhoogte en restdraagvermogen.
De vorm van de profielen, de wijze waarop deze in elkaar steken en de totale constructie van een mast is essentieel voor de prestaties. Bij de meeste masten wordt gekozen voor warmgewalste profielen. Voor hogere hefmasten worden door enkele fabrikanten koudgetrokken profielen gebruikt. Deze kennen betere maattoleranties en zijn slijtvaster, waardoor er ook op langere termijn minder behoefte is aan narichten en stellen.
De plaatsing van de mastdelen beïnvloedt – naast het zicht – ook de inzet. Wanneer de voorzijde van de mastprofielen in één lijn liggen, neemt bijvoorbeeld de kans af op beschadiging van de vrachtwagenvloer als de heftruck dicht tegen de vrachtwagen staat opgesteld en de mast daalt. Ook bij blokstapeling kan een dergelijke bouwwijze beschadiging aan de lading van de onderste pallets voorkomen.
Sommige masten zijn voorzien van een vrije heffing. Deze maakt het mogelijk om de vork te heffen zonder dat de (bouw)hoogte van de mast toeneemt. Een pallet kan zo ‘bodemvrij’ worden geheven, zonder dat de masthoogte verandert. Wie regelmatig in containers werkt, kan niet zonder vrije heffing, omdat de truck anders niet in de container zou kunnen werken.
De vrije heffing wordt bereikt met een centraal in de mast geplaatste cilinder, of met behulp van een dubbel uitgevoerde cilinder. Deze laatste wordt dichter tegen de mastprofielen geplaatst en beperkt zo het zicht voor de chauffeur aanzienlijk minder dan één, centrale cilinder. Voor zware toepassingen worden zelfs masten met een viercilinder-bouw gemaakt, waarbij de cilinders voor de vrije heffing buiten de mastprofielen staan.
Nadeel van een heftruck met vrije heffing is vaak een tragere daalsnelheid van de onbelaste vork, vooral als de hydrauliekolie nog koud is. Daarnaast heeft een mast met vrije heffing een overgang van vrije heffing naar mastheffing, die bij zowel het heffen als het dalen van de mast voelbaar kan zijn.
Wie een nieuwe of andere hef- of magazijntruck koopt, leaset of huurt dient zich vooraf enkele vragen te stellen die óók betrekking hebben op de mast. Wat is de maximale afzethoogte? Wat is het maximaal te heffen gewicht? Wat is de doorrijhoogte door de deuren van het magazijn? Het zal niet de eerste keer zijn dat een reachtruck wordt aangeschaft die na montage niet meer door de deur kan.
Is er wel of geen vrije heffing noodzakelijk? Is de side shift geïntegreerd of aangehangen? Wat is de gemiddelde en maximale afstand van het lastzwaartepunt? En wat is dan het benodigde restdraagvermogen? Wellicht is het zinvol om voor die paar zware lasten één truck in te zetten die aan de maximale eisen voldoet. Het gros van de intern transportvloot kan dan wellicht volstaan met een eenvoudiger masttype.
Naast financieel voordeel, levert dit ook voor de dagelijkse inzet voordelen op. Hoe lager het eigen gewicht van de mast, des te beter is namelijk de stabiliteit en hanteerbaarheid van de truck.
Heeft u hulp nodig of bent u op zoek naar advies? Neem contact met ons.